“Алтан Бурхадын Соёл иргэншил” Номын сан

Алтан Бурхадын эрин Хүн төрлөхтний түүхэн байсан болохыг анх удаа Шинжлэх ухааны эрдэм шинжилгээний судалгааны эргэлтэнд оруулж байна. Алтан Бурхадын Соёл иргэншил нь Хүн төрлөхтний түүхэнд Алтан эрин хэрхэн эхлэх, эртний Алтан эринд Бурхад хэрхэн хүмүүстэй хамтдаа амьдарч байсанг танин мэдэх боломж олгодог. Энэ нь Хүн төрлөхтний түүхэнд хэрхэн Алтан Бумбын эрин эхлэх Технологитой танилцах өргөн боломж нээгдэнэ.

Хүн төрлөхтний түүхэнд Хүннүгийн Наран Саран Он Тоололын XV Нарны багц дуусах үед Есүхэй Баатар-Өүлэн Эх-Тэмүүчин Чингис хаан гурав Хүннүгийн Наран Саран Он тоололын XVI багц тэлэлтийг Евразид эхлүүлэх үйл хэргийг 1162 оноос гүйцэтгэж эхэлсэн. Ийнхүү, Тэмүүчин Чингис хаан төрсөн яг тэр л хар Дааган жил Хар Азарга Есүхэй баатар, Харагч Гүү Өүлэн Эх хоёрын хамтаар Хүннүгийн Наран саран Он тоололын XV багцыг амжилттай дуусгаж чаджээ. Түүнчлэн Тэмүүчин Чингис хаан, өөрийн ахмиад үр хойчсийнхоо хамтаар Хүннүгийн Наран Саран Он тоололын XVI багцыг амжилттай эхлүүлж чадсан билээ. Хожмоо XVII зуунд Бөрт хатны Эцгийн Алтан тайга уулын бэлд Гуравдагчийн эриний Их Богд уул орчмоос Номхон далайн ай савд Алтан Бурхан анх удаа олны нүдэнд бодитооор харагдах болсон. Энэ бол Бат хааны Алтан Ордын Улсын Баты Сарай хот орчмоос Ойрдын Ханджамц гүнжийн хөвүүн Өндөр гэгээн Занабазар нь Номхон далайн ай савд XVII зуунд Алтан Бурхадыг бүтээж, түүний мөн чанарын  оршихуйг 6 D хэлбэрт үлдээжээ.
Алтан Бурхадын онцлог нь ариун галаас үүссэн ариун газрын оршихуйн сургааль мөн ариун газарт хадгалагдах ариун усны оршихуйн сургааль мөн болохыг Ойрд эхийн хөвүүн Өндөр гэгээн Занабазар бодит дүрийг нь харуулан батлан таниулжээ. Чухамхүү, Ойрд эхийн хөвүүн Өндөр гэгээн Занабазарын үйл хэргийн баталгааг түвдэд хаанчилсан Өгөдэй хааны хөвүүн Годан хааны удмын Төр Байх Гүүш, түүний удам хослон баталгаажуулсан юм. Төрбайх нь Зүүнгарын хаант улсын цэргйин жанжин, тэрээр “түвдийн мууг зайлуулагч” Гүүш хаан цолтой. Чухамхүү, Түвдийн өндөрлдөгт галзуурсан барсыг номхруулан сургасан Төр байх нь Ойрдын Богд Зонховын үйл хэргийг Түвдийн өндөрлөгт хамгаалан үргэлжлүүлж улмаар ар халхад Ойрдын Ханджамцын хөвүүн Өндөр гэгээн Занабазарыг алтан язгуурын алтан 5 Бурхадын сургаалийг дэлгэрүүлжээ. Түүнчлэн дорнын 6 дахь  Бурханы сургааль нь ариун бус Бурханы сургааль мөн болохыг батлан, Хэнтийн ууланд Сардагийн өндөрт шавар Бурхадын сургааль хэрэгжүүлэх боломжийг олгожээ.